Hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân số

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, chiều 10/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự án Luật Dân số và Dự án Luật Phòng bệnh. Đoàn ĐBQH tỉnh tham dự phiên họp.

Đối với các biện pháp cụ thể quy định trong dự thảo Luật, tại điểm a, khoản 1 điều 13 quy định: “ Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai: Phụ nữ được nghỉ thêm 01 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày”. Đại biểu cho rằng quy định trên vẫn chưa phù hợp với thực tiễn và chế độ nghỉ ngơi và nuôi dưỡng của phụ nữ khi sinh con thứ 2; chưa là động lực đủ mạnh để các gia đình, nhất là các gia đình trẻ quyết định khi sinh con thứ 2. Đại biểu đề xuất với cơ quan soạn thảo nghiên cứu theo hướng “tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ 2 đối với Phụ nữ là 6 tháng”. Đề xuất này đây không phải là sự đòi hỏi đặc quyền của phụ nữ mà xuất phát từ các yếu tố như: (1) Khi sinh con thứ 2, phụ nữ dành thời gian chăm sóc và nuôi dưỡng con gấp đôi thời gian chưa sinh: vừa phải tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng con thứ nhất, vừa phải chăm sóc, nuôi dưỡng con thứ 2 (Trừ những trường hợp gia đình có khoảng cách sinh con thứ nhất và thứ 2 khá xa); (2) thời gian 12 tháng sau sinh là thời kỳ nhạy cảm nhất với cả sức khỏe, thể chất, tinh thần và kinh tế của người mẹ và cả con, nhất là trẻ từ trong khoảng 12 tháng tuổi rất cần thời gian, cùng với một chế độ chăm sóc nuôi dưỡng kỹ lưỡng, đặc biệt của người mẹ từ nguồn dinh dưỡng hợp lý cho đến việc theo dõi quá trình phát triển thể chất, tâm, lý, vận động… để đặt nền tảng cho sức khỏe, trí tuệ và thể lực sau này; (3) Thực tiễn dịch vụ trông trẻ dưới 12 tháng tuổi, nhất là các khu công nghiệp, khu đô thị ở nước ta hiện nay còn thiếu; nhiều vụ việc bạo hành từ các dịch vụ giữ trẻ dưới 12 tháng tuổi xãy ra trong thời gian qua với các hành vi khó nhận biết, khó xử lý bỡi vì trẻ chưa nói được cũng là những khó khănđối với PN trong hoàn cảnh phải gửi con trẻ sớm.

Tại điểm b, khoản 1 Điều 13 quy định : “ Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp”. Đây là một chính sách khuyến khích giúp cân bằng mức sinh giữa các thành phần dân cư, khắc phục mức sinh chênh lệch giữa các vùng, đô thị hiện nay. Tuy nhiên, việc quy định này chưa thật sự hợp lý, chưa bao quát và công bằng đối với các phụ nữ có mức sinh thấp ở các địa phương có mức sinh khác nhau. Do vậy, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu chỉnh lý chính sách này nên được áp dụng chung cho các đối tượng phụ nữ có mức sinh thấp mà không chỉ dừng ở “ các địa phương có mức sinh thấp”.

Đối với chính sách thích ứng với già hóa dân số, dân số già, đại biểu cho rằng, thích ứng với già hóa dân số là một trong những trụ cột lớn của chính sách dân số Việt Nam, cũng là nội dung then chốt trong dự thảo Luật này. Đối với nước ta, tốc độ già hóa nhanh hơn nhiều các nước phát triển, chẳng hạn: Nhật Bản mất khoảng 40 năm để chuyển từ “ Già hóa” sang dân số già thì Việt Nam chỉ mất 15-20 năm. Với tốc độ rất nhanh này sẽ gây áp lực lớn cho ngành y nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung. Do vậy, đại biểu thống nhất với các chính sách thích ứng với già hóa dân số, dân số già được quy định tại điều 17,18,19 trong dự thảo Luật. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng việc thích ứng với “ Già hóa dân số”, “Dân số già” không chỉ dừng lại việc hỗ trợ, chăm sóc người cao tuổi mà cần phải có các chính sách kinh tế, hỗ trợ việc làm - sử dụng nguồn lực, kinh nghiệm người cao tuổi để tận dụng những tiềm năng, khả năng nguồn nhân lực xã hội vào phát triển kinh tế - xã hội khi mà tuổi thọ trung bình của người Việt Nam, chất lượng dân số và mức phát triển con người ở nước ta ngày càng tăng cao, “không để tuổi già trở thành gánh nặng - mà hãy để trở thành giá trị của phát triển xã hội”. Đây cũng cũng chính là tầm nhìn dài hạn trong chính sách của nhà nước. Do vậy, đại biểu đề xuất dự thảo cần bổ sung chính sách hỗ trợ, khuyến khích người cao tuổi có khả năng làm việc tiếp tục tham gia lao động với những loại hình phù hợp như: Cố vấn, giảng dạy, truyền nghề; đồng thời có cơ chế hỗ trợ Doanh nghiệp sử dụng người cao tuổi có trình độ, tay nghề cao.

Quốc Luân