Đẩy mạnh tiêu thụ nông sản qua kênh phân phối hiện đại

Dịch Covid-19 đang tiếp tục diễn biến phức tạp, hưởng nặng nề đến nền kinh tế. Người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã... đang gặp khó khăn bởi việc thưc hiện giãn cách xã hội lại đúng vào thời điểm thu hoạch các mặt hàng nông sản. Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, để khắc phục tình trạng này cần đẩy mạnh tiêu thụ nông sản qua kênh phân phối hiện đại.

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 các hộ dân đang gặp khó khăn lớn trong việc tiêu thụ sản phẩm

Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến lưu thông hàng hoá

Nông nghiệp là một trong những ngành hàng đang bị tác động mạnh bởi dịch Covid-19. Tại huyện Krông Pắc, vùng trồng sầu riêng trọng điểm của tỉnh Đắk Lắk năm nay dự kiến cho sản lượng ước khoảng 40.000-45.000 tấn với giá trị 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, dịch bệnh đã khiến việc lưu thông hàng hoá của địa phương gặp nhiều khó khăn.

Theo ông Nguyễn Văn Thắng, xã Ea Yông, huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk, thời điểm này mọi năm, người trồng sầu riêng rất phấn khởi vì nhận được nhiều đơn hàng thu mua của thương lái, doanh nghiệp. Nhưng thời gian này, nhiều tỉnh, thành phố phía Nam thực hiện giãn cách xã hội do vậy các hộ dân đang gặp khó khăn lớn trong việc tiêu thụ sản phẩm.

Theo thống kê của UBND tỉnh Đắk Lắk, hiện địa phương đang bước vào vụ hoạch sầu riêng với sản lượng ước tính khoảng 103.000 tấn. Nhưng vì dịch Ccovid-19 nên nông sản bị tiêu thu chậm. Một số loại nông sản nổi tiếng khác như hạt điều, cà phê, hồ tiêu, bơ... cũng trong tình trạng tương tự.

Tại tỉnh Long An, địa phương có sản lượng nông sản lớn của đồng bằng sông Cửu Long cũng đang phải đối diện với khó khăn lớn về đầu ra của sản phẩm bởi đang thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ. Dự kiến chỉ trong tháng 8 tỉnh Long An có sản lượng lúa thu hoạch là hơn 500.000 tấn, thanh long hơn 21.000 tấn và các loại rau củ khoảng 10.000 tấn...Thế nhưng, dịch bệnh đã khiến giá nhiều mặt hàng trong tỉnh giảm sâu như thanh long, hiện giá mua tại vườn chỉ còn từ 1.500-2.000 đồng/kg, giá lúa cũng giảm từ 300-600 đồng/kg…Dù giá giảm song vẫn rất ít người thu mua, thậm chí nhiều nơi không có người thu mua do việc vận chuyển ra vào vùng dịch phải tuân thủ các biện pháp hạn chế, cách ly, kiểm dịch, kiểm tra…

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hiện các tỉnh phía Nam đang vào mùa thu hoạch nông sản nên nguồn cung khá dồi dào. Riêng trong tháng 8, các mặt hàng rau, củ quả của các tỉnh phía Nam có sản lượng lên tới hơn 1,1 triệu tấn. Trong khi nhu cầu tiêu dùng chỉ 500.000 tấn. Nghĩa là nguy cơ tồn đọng 600.000 tấn rau củ quả nếu không có biện pháp hữu hiệu cho vấn đề lưu thông hàng hoá, nhất là ở những địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội.

Cũng theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, lượng hàng hóa nông sản, thủy sản và sản phẩm chăn nuôi hiện cần được hỗ trợ tiêu thụ tại 26 tỉnh, thành phố phía Nam, miền Trung, Tây Nguyên và một số tỉnh phía Bắc lên tới gần 5 triệu tấn lúa; 3,7 triệu tấn rau, củ quả; hơn 4 triệu tấn các loại trái cây; khoảng 120.000 tấn hải sản; 80.000 tấn lợn hơi; 600.000 tấn thịt gà và khoảng 400 triệu quả trứng…

Đại biểu Trần Anh Tuấn trả lời phỏng vấn

Đại biểu Trần Anh Tuấn - Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng đây là bài toán đặt ra cho các bộ ngành chức năng, chính quyền các địa phương cần có giải pháp hữu hiệu, đảm bảo việc điều phối lưu thông hàng hoá hiệu quả, thông suốt, tránh tình trạng thừa, thiếu cục bộ. Bởi lẽ hiện nay, với những vùng sản xuất ở nông thôn có thể dư thừa hàng hoá nông sản, thực phẩm. Nhưng một số nơi ở đô thị có sự thiếu hụt nhất định, không đảm bảo nguồn cung. Do vậy, chúng ta cần phải có giải pháp để việc lưu thông hàng hoá được tốt hơn. Có như vậy mới đảm bảo người nuôi trồng, hộ sản xuất kinh doanh, hợp tác xã, doanh nghiệp gắn với nông nghiệp yên tâm tăng gia sản xuất dù trong tâm bão của dịch Covid-19, đồng thời đảm bảo nhu cầu tiêu dùng thực phẩm ở khu vực đô thị.

Như vậy, những tháng còn lại của năm 2021 sẽ là thách thức lớn đối với ngành nông nghiệp, đặc biệt là các tỉnh phía nam, khi vừa thực hiện bảo đảm phòng, chống dịch Covid-19, vừa duy trì, phục hồi sản xuất. Nếu không có biện pháp chủ động, cụ thể, quyết liệt và linh hoạt để nông sản được lưu thông thông suốt thì đời sống của nhiều nông dân gặp khó khăn và ngành nông nghiệp cũng sẽ tác động trực tiếp tới tăng trưởng chung của toàn nền kinh tế.

Tập trung tiêu thụ nông sản ở thị trường trong nước

Trước tình trạng dịch Covid-19 đang ảnh hưởng lớn đến hoạt động lưu thông, tiêu thụ, xuất khẩu nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho rằng cần điều chỉnh kế hoạch sản xuất nông nghiệp phù hợp với điều kiện thời tiết, diễn biến dịch tại từng địa phương để đảm bảo vừa chống dịch hiệu quả vừa đảm bảo cung ứng tốt lương thực, thực phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước, xuất khẩu. Mặt khác chú trọng phát triển các ngành chế biến nông sản thực phẩm để tạo ra những sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến lưu ý, với các địa phương có vùng nguyên liệu lớn, sản phẩm nông sản đang vào vụ thu hoạch cần chủ động rà soát, xác định danh mục, sản lượng dự kiến để có phương án hỗ trợ cơ sở sản xuất, người nông dân, hợp tác xã thu hoạch, chế biến, bảo quản và tiêu thụ hợp lý để tránh tình trạng ứ đọng cục bộ, đẩy nhanh tiêu thụ nông sản. Song song với đó đẩy mạnh ưu tiên tiêm vaccine cho lực lượng trong chuỗi cung ứng hàng hoá để đảm bảo lưu thông được thông suốt, tránh lây lan dịch bệnh.

Tại Hội nghị trực tuyến kết nối tiêu thụ, xúc tiến xuất khẩu nông sản, thủy sản khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên năm 2021 mới đây, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên nhận định rằng, thị trường tiêu thụ trong nước với 100 triệu dân là rất quan trọng, cần được ưu tiên. Đây là thị trường rất tiềm năng, do đó cần có giải pháp tạo được thói quen tiêu dùng hàng Việt của người Việt, tiến tới giảm nhập khẩu các mặt hàng trong nước đang có lợi thế. Đặc biệt, trước bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, bên cạnh phát triển các kênh phân phối truyền thống, cần chú trọng đến giải pháp đưa nông sản vào các kênh phân phối hiện đại trên nền tảng thương mại điện tử. Đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số nhằm quảng bá, giới thiệu và kết nối xuất khẩu các mặt hàng nông sản tiêu biểu của Việt Nam ra thị trường ngoài nước.

Thương mại điện tử: Hướng đi mới cho tiêu thụ nông sản

Đẩy mạnh phát triển các kênh phân phối hiện đại như thương mại điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong xuất khẩu được ngành công thương đưa ra cũng là giải pháp được nhiều đại biểu Quốc hội tán thành, đánh giá cao trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay.

Theo đại biểu Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, từ khi đại dịch Covid-19 xảy ra, đại đa số người tiêu dùng đã thay đổi phương thức mua sắm của mình, chuyển từ hình thức truyền thống sang mua hàng online. Dẫn số liệu của Bộ Công thương, đại biểu Nguyễn Lâm Thành cho biết, năm 2020, 53% dân số tham gia mua bán trực tuyến, quy mô thị trường thương mại điện tử B2C (doanh nghiệp với khách hàng) của Việt Nam năm 2020 tăng 18%, đạt 11,8 tỷ USD, ước tính chiếm 5,5% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Cũng theo đại biểu Nguyễn Lâm Thành, chúng ta đang trong quá trình xây dựng nền kinh tế số, việc mua bán trực tuyến là xu thế tất yếu, đặc biệt trên những sàn thương mại điện tử có uy tín.

Đại biểu Trần Văn Lâm, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang, cho rằng nông sản là mặt hàng thiết yếu của đời sống hàng ngày, do vậy nhu cầu của người tiêu dùng là rất lớn. Tuy nhiên, dịch bệnh Covid-19 có tính chất phức tạp, dễ lây lan và lây lan nhanh nên phần lớn người tiêu dùng đã chuyển sang hình thức mua sắm trực tuyến để đảm bảo an toàn phòng chống dịch, tránh việc phải đến nơi tập trung đông người để mua hàng hoá. Chính vì vậy, các cá nhân, doanh nghiệp cũng đẩy mạnh bán hàng trực tuyến trong thời gian này. Mặt khác, người tiêu dùng cũng chú trọng hơn tới phương thức thanh toán trực tuyến khi mua hàng online để hạn chế lây lan qua việc tiếp xúc gần hay qua tiền mặt, qua đó đảm bảo an toàn cho cả người mua và người giao hàng (shipper).

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thuỷ trả lời phỏng vấn

Theo đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thuỷ, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre, nông sản là loại hàng hóa có đặc trưng thời vụ, thời gian thu hoạch và sử dụng ngắn. Do đó, việc ứng dụng công nghệ số để vận chuyển, phân phối nông sản lên sàn thương mại điện tử sẽ giúp sản phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh hơn, đảm bảo chất lượng tươi, ngon, góp phần giảm thiểu thiệt hại cho người nông dân. Đây cũng là một trong những giải pháp hiệu quả, giúp bà con nông dân, hộ sản xuất, hộ kinh doanh, hợp tác xã …quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm ở khắp 63 tỉnh, thành phố trong nước và vươn ra xuất khẩu. Minh chứng rõ nét nhất cho vấn đề này là vụ vải thiều vừa qua tỉnh Bắc Giang đã rất thành công trong việc đưa trái vải lên các sàn thường mại điện tử. Nhờ đó đã góp phần vào thành công chung của địa phương khi tiêu thụ 215.000 tấn vải thiều, tăng 50.000 tấn so với kế hoạch.

Việt Nam được đánh giá là 1 trong 20 nước có tỉ lệ sử dụng Internet nhiều nhất thế giới với 68,17 triệu người dùng (chiếm 70% dân số). Như vậy, với thị trường tiềm năng này là những điều kiện không chỉ đủ mà còn rất tốt để phát triển các hoạt động mua sắm trực tuyến, thanh toán trực tuyến, tiêu dùng online.... Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, lưu ý rằng cần phải đảm bảo hàng hoá đạt chất lượng thì sẽ là kênh thu hút được người tiêu dùng. “Để phát huy những thế mạnh của sàn thương mại điện tử, người sản xuất, hợp tác xã, doanh nghiệp cung cấp sản phẩm nông sản cần phải đặc biệt quan tâm đến vấn đề đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, lấy được niềm tin của người tiêu dùng không chỉ trong thời gian dịch bệnh mà ngay cả sau khi kiểm soát được dịch bệnh. Đặc biệt, chú trọng đến các giải pháp an toàn phòng chống dịch, nhất là đối với những địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội. Hàng hoá và con người phương tiện vận chuyển phải có biện pháp để đảm bảo an toàn, tránh lây lan nguồn bệnh”, ông Hoàng Văn Cường lưu ý.

Theo đại biểu Lê Xuân Thân, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hoà, lâu nay, phần lớn người nông dân có thói quen buôn bán qua thương lái nên kỹ năng bán hàng qua mạng, qua các sàn thương mại điện tử hay thanh toán trực tuyến sẽ rất khó khăn. Do vậy, việc hướng dẫn bà con nông dân các kỹ năng cần thiết như cách thức đưa các sản phẩm lên mạng, lên sàn thương mai điện tử hay quảng bá sản phẩm hoặc có biện pháp giải quyết các tình trạng phát sinh….là những kỹ năng cần phải có, trang bị kiến thức cho người dân để đảm bảo việc lưu thông hàng hoá trên thương mại điện tử được thông suốt.

Có thể thấy, việc phổ cập mạng 4G của hầu hết các nhà mạng, internet cáp quang được trải khắp tới mọi vùng miền của đất nước, Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn để tiếp tục phát triển thương mại điện tử. Như vậy, chúng ta có thể hi vọng, với việc đưa nông sản lên các kênh phân phối hiện đại, trong đó có thương mại điện tử, không chỉ là giải pháp tình thế trong mùa dịch mà là giải pháp của xu thế công nghệ số hiện nay./.