Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk phát biểu tại Tổ sáng ngày 02 tháng 11 năm 2022

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 4 - Quốc hội khóa XV, sáng ngày 02/11/2022, Quốc hội thảo luận tại Tổ về dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) và dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi).

Tại buổi thảo luận của Tổ 10 (gồm có các đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn ĐBQH các tỉnh Đắk Lắk, Hậu Giang, Vĩnh Phúc, và Lào Cai), Đại biểu Nguyễn Thị Xuân - Thiếu tướng, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội tham gia phát biểu như sau.

Đại biểu Nguyễn Thị Xuân phát biểu  (Ảnh: Nguyễn Minh Đệ)

Đối với dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), Đại biểu nhận định đây là một đạo luật hướng tới bảo vệ quyền con người, quyền lợi của người tiêu dùng trong quá trình hội nhập Quốc tế sâu rộng và xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Sau 12 năm thực hiện Luật Bảo vệ người tiêu dùng đã bộc lộ rất nhiều vấn đề còn hạn chế, tồn tại, đặc biệt là về khuôn khổ pháp lý, về khung pháp lý, về trách nhiệm của người tiêu dùng cũng như các bên liên quan. Nhất là trong giai đoạn hiện nay với sự phát triển nhanh chóng của đời sống kinh tế xã hội, và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã bao trùm lên mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội cùng với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, thương mại điện tử. Với những phương thức kinh doanh phong phú, đa dạng đã ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng, nên việc sửa đổi luật về bảo vệ người tiêu dùng là hết sức cần thiết.

Về phạm vi điều chỉnh, trong Dự thảo luật chỉ mới nhắc đến trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng là chưa đầy đủ, chưa chặt chẽ, có thể dẫn đến những kẽ hở trong pháp luật, đồng thời chưa đảm bảo tính thống nhất, chính xác trong văn bản. Tại một số Điều, khoản trong Dự thảo luật hiện nay đang quy định cụ thể về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân khác không phải là tổ chức, cá nhân kinh doanh nhưng lại được quy định về trách nhiệm như của các tổ chức, cá nhân kinh doanh (ví dụ: khoản 2 Điều 8 quy định về trách nhiệm của bên thứ 3, nhận ủy quyền thuế thu nhập thông tin; Điều 22 quy định về trách nhiệm của bên thứ 3 trong cung cấp thông tin; điểm đ, khoản 2 Điều 34 quy định trách nhiệm của trung gian thương mại; khoản 1 Điều 40 quy định về tổ chức, cá nhân thương mại trung gian hay là tổ chức, cá nhân là vận hành nền tảng số nền tảng, số trung gian). Đề nghị cần điều chỉnh theo hướng quy định về trách nhiệm bảo vệ quyền người tiêu dùng của tổ chức, cá nhân kinh doanh và tổ chức, cá nhân có liên quan cho đầy đủ hơn.

Tại Điều 2 về đối tượng áp dụng, đề nghị chỉnh lý quy định về người tiêu dùng theo hướng gồm cơ quan, tổ chức mua sản phẩm, dịch vụ sử dụng tại nơi làm việc dùng trong các hoạt động công cộng để đảm bảo tất cả các đối tượng tiêu dùng đều được pháp luật bảo hộ. Về bảo vệ thông tin người tiêu dùng, đề nghị bổ sung vào khoản 3 Điều 40 về trách nhiệm của bên thứ 3 là tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số, nền tảng trung gian thực hiện bảo vệ bảo đảm an toàn thông tin cho người tiêu dùng theo quy định tại Chương I Dự thảo luật cho đầy đủ hơn.

Đối với Luật Giao dịch điện tử, đây là một dự thảo luật rất quan trọng, trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và thời đại công nghệ số hiện nay thì việc sửa đổi Luật Giao dịch điện tử là cần thiết và cấp thiết.

Tại khoản 1 Điều 17 dự thảo luật quy định thời điểm gửi một thông điệp dữ liệu là thời điểm thông điệp dữ liệu này nhập vào hệ thống thông tin nhưng lại chưa làm rõ việc nhập dữ liệu vào hệ thống thông tin nào, của ai, đề nghị bổ sung cụ thể nội dung này.

Tại khoản 1 Điều 19 quy định về thời điểm, địa điểm nhận thông điệp dữ liệu, đề nghị xác định rõ thời điểm nhận dữ liệu đối với trường hợp người khởi tạo có yêu cầu người nhận phải gửi thông báo khi nhận được thông điệp, dữ liệu cho thống nhất với quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 18.

Tại Điều 26, chưa có quy định về trách nhiệm của tổ chức cung cấp dịch vụ chữ ký số chuyên dùng của Chính phủ, đề nghị cần bổ sung trách nhiệm của tổ chức này.

Tại Điều 27 quy định về sử dụng chữa ký điện tử dùng riêng, đề nghị lược bỏ quy định tại khoản 2 về tổ chức sử dụng chữ ký điện tử dùng riêng phải đăng ký với Bộ Thông tin và Truyền thông và được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn. Vì nếu quy định như vậy sẽ gây cản trở cho hoạt động của các doanh nghiệp, tổ chức và chữ ký điện tử dùng riêng chỉ được tạo lập nhằm phục vụ và được công nhận bởi cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp mình nên không nhất thiết phải quản lý và đưa vào quy định cho hoạt động này.

Tại Điều 31 quy định dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu, để tránh trùng lặp với dịch vụ xác thực điện tử được quy định tại Nghị định số 59/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định về định danh và xác thực điện tử, đề nghị cần làm rõ nội hàm về vấn đề này để dễ thực hiện khi Luật đi vào cuộc sống.

Tại điểm a khoản 4 Điều 43 quy định về mô hình kết nối, chia sẻ dữ liệu đối với cơ quan nhà nước, đề nghị bổ sung việc kết nối, chia sẻ thông tin quy nền tảng định danh và xác thực điện tử theo quy định tại Nghị định số 59/2022/NĐ-CP của Chính phủ để phục vụ cho việc trao đổi thông tin giữa hệ thống định danh và xác thực điện tử với hệ thống thông tin của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức, cá nhân vì đây là nội dung quan trọng cần phải có sự kết nối với nền tảng định danh.

Đại biểu Lê Ngọc Hải - Thiếu tướng, Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Quân khu 5 có ý kiến như sau:

Đối với dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), Đại biểu cho rằng: Về mục đích của dự thảo Luật lần này, trên cơ sở gắn khẳng định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là trách nhiệm chung của toàn xã hội và bảo vệ người tiêu dùng chính là bảo vệ quyền thiêng liêng của mỗi công dân, tiếp tục bảo vệ sự yếu thế của người tiêu dùng trong các giao dịch đối với các tổ chức, các nhà kinh doanh, từng bước trang bị kiến thức về kỹ năng tiêu dùng để hình thành sự chủ động của người tiêu dùng, bảo đảm sự cân bằng trong giao dịch dân sự giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh, sản xuất, bảo vệ quyền, lợi, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng đồng thời đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân kinh doanh chân chính.

Theo đó, các quy định cần phải được xây dựng theo hướng giúp ngăn chặn, hạn chế tối đa các tổ chức, cá nhân kinh doanh vi phạm nhưng cũng cần khuyến khích các tổ chức, cá nhân kinh doanh chân chính thúc đẩy xã hội hóa công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng và các giao dịch xuyên biên giới. Kế thừa, phát triển các quy định hiện hành, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế phù hợp với điều kiện tại Việt Nam. Đại biểu cho rằng Dự thảo Luật đã bổ sung nhiều quy định mới, theo đó đã mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng, bổ sung quy định và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương. Hoàn thiện các quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; hoàn thiện quy định giải quyết tranh chấp của người tiêu dùng; nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và hiệu quả hoạt động của các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Đại biểu Lê Ngọc Hải phát biểu  (Ảnh: Nguyễn Minh Đệ)

Ngoài ra, Đại biểu còn tham gia ý kiến đối với một số nội dung cụ thể như: Về phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Luật cần nghiên cứu bổ sung thêm cơ chế hợp tác quốc tế để xem xét bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nước ngoài khi tiêu dùng hàng, giá dịch vụ có liên quan của Việt Nam. Đề nghị bổ sung nhóm người nghèo vào quy định tại Điều 6 về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương. Bổ sung 1 khoản quy định người tiêu dùng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin mà mình đưa ra và có trách nhiệm bồi thường nếu có thiệt hải xảy ra từ việc đưa thông tin sai sự thật. Gộp Điều 31 và Điều 32 thành một điều về trách nhiệm đối với sản phẩm có khuyết tật, trong đó việc thu hồi sản phẩm khuyết tật được cấu thành 1 khoản của điều này. Tại Điều 36 cần làm rõ nội dung và giải pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch trên không gian mạng. Cần xây dựng các quy định để tạo điều kiện nâng cao hiệu quả hoạt động của các Hội bảo vệ người tiêu dùng quy định tại Chương I. Gộp Điều 53 và Điều 55 thành một và đặt tên là phương thức, trách nhiệm cung cấp thông tin trong quá trình giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng với các tổ chức, cá nhân kinh doanh.

Đối với dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), Đại biểu cho rằng Luật Giao dịch điện tử năm 2005 được xem là luật khung quy định những vấn đề kỹ thuật đặc thù trên môi trường điện tử, cùng với các luật có liên quan tạo ra hành lang pháp lý cho các hoạt động giao dịch điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động dân sự, hoạt động kinh tế, xã hội cũng như hoạt động của các cơ quan Đảng, Nhà nước. Tuy nhiên, trước bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, nhu cầu giao dịch điện tử ngày càng tăng trên tất cả các hoạt động của đời sống xã hội thì Luật Giao dịch điện tử năm 2005 đã bộc lộ một số vấn đề tồn tại, hạn chế cần thiết phải sửa đổi. Ban soạn thảo cần nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động khi mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật đến tất cả các hoạt động đời sống xã hội để đảm bảo tính khả thi, an toàn, an ninh trong giao dịch điện tử. Phải rà soát, loại bỏ tối đa sự trùng lắp, chồng chéo đối với các Luật khác có liên quan như Luật An toàn thông tin, Luật An ninh mạng, Luật Viễn thông, Bộ Luật hình sự… đồng thời đánh giá tính tương thích với các Luật và điều ước Quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Có thể nghiên cứu tiếp thu, học tập kinh nghiệm từ các nước phát triển có điều kiện kinh tế xã hội tương đồng.

Tại Điều 7 Dự thảo Luật, để làm rõ chức năng, nhiệm vụ thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo mật an toàn thông tin, dùng mật mã dịch vụ chữ ký số chuyên dùng của Chính phủ, đề nghị bổ sung 1 khoản như sau: “Ban Cơ yếu Chính phủ giúp Bộ Quốc phòng thực hiện quản lý nhà nước về nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh và sử dụng mật mã trong hoạt động giao dịch điện tử”./.