Miễn học phí, bước ngoặt chiến lược cho giáo dục và phát triển bền vững

Ngày 28/2/2025, Bộ Chính trị đồng ý thông qua đề xuất của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc miễn học phí cho học sinh công lập từ mầm non đến giáo dục phổ thông trên phạm vi cả nước từ năm học 2025 – 2026; Ngày 26 tháng 6 năm 2025, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 217/2025/QH15 về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Quyết sách trên đã mang lại niềm vui cho các bậc phụ huynh, các em học sinh. Đây được xem là quyết sách có tính lịch sử, vừa mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, vừa thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước trong việc đầu tư cho con người – nguồn lực quan trọng nhất cho sự phát triển đất nước.

Nghị quyết số 217/2025/QH15 về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phỗ thông trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân được thông qua ngày 26 tháng 6 năm 2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Giảm gánh nặng tài chính cho hàng triệu hộ gia đình

Theo thống kê, một hộ gia đình thành thị hiện chi trung bình hơn 10 triệu đồng/năm cho mỗi học sinh. Với chính sách miễn học phí, hàng triệu gia đình, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp và trung bình sẽ giảm được một khoản chi đáng kể. Nguồn ngân sách gia đình vì thế có thể được phân bổ cho các nhu cầu thiết yếu khác như y tế, dinh dưỡng, giáo dục bổ sung hoặc tiết kiệm dài hạn. Đối với hộ nghèo và cận nghèo, chính sách này còn mang ý nghĩa đảm bảo điều kiện sống ổn định, giảm nguy cơ tái nghèo.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, khi thu nhập khả dụng của người dân tăng lên, tiêu dùng nội địa sẽ được kích thích. Doanh nghiệp có cơ hội mở rộng sản xuất, tạo thêm việc làm, từ đó đóng góp vào tăng trưởng GDP và củng cố nền kinh tế bền vững.

Đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao

Không chỉ mang ý nghĩa hỗ trợ trước mắt, chính sách miễn học phí còn góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Việc loại bỏ rào cản tài chính giúp tỷ lệ học sinh hoàn thành bậc phổ thông tăng, nhất là ở các vùng khó khăn. Người học có nhiều cơ hội tiếp tục lên các bậc học cao hơn, trang bị kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp cần thiết. Về dài hạn, điều này tạo ra lực lượng lao động trình độ cao, giúp tăng năng suất, thu hút đầu tư nước ngoài và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Bài học từ Hàn Quốc, Nhật Bản hay Phần Lan cho thấy: Phổ cập giáo dục chất lượng chính là chìa khóa của thịnh vượng và phát triển bền vững.

Thúc đẩy sáng tạo, khởi nghiệp trong thế hệ trẻ

Các chuyên gia giáo dục cho rằng, khi học sinh được giảm áp lực tài chính sẽ có nhiều điều kiện hơn để đầu tư vào học tập, nghiên cứu và sáng tạo. Việt Nam kỳ vọng xây dựng một thế hệ trẻ năng động, sáng tạo, đủ khả năng thích ứng nhanh với chuyển đổi số và nền kinh tế toàn cầu. Đây là yếu tố then chốt để đất nước giữ vững lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Thu hẹp khoảng cách và bảo đảm công bằng trong giáo dục

Một trong những ý nghĩa quan trọng nhất của chính sách miễn học phí là thúc đẩy công bằng xã hội. Từ mầm non đến trung học phổ thông, mọi học sinh, bất kể hoàn cảnh gia đình đều có cơ hội đến trường. Điều này không chỉ ngăn chặn tình trạng học sinh phải nghỉ học vì không đủ khả năng đóng học phí, mà còn giúp giảm tỷ lệ lao động chưa thành niên, gia tăng tỷ lệ hoàn thành phổ cập giáo dục. Khi người trẻ được học tập đầy đủ, họ có cơ hội đóng góp nhiều hơn cho gia đình và xã hội, đồng thời giảm thiểu nguy cơ vi phạm pháp luật.

Tăng cường niềm tin xã hội

Ngân sách Nhà nước dành cho giáo dục và đào tạo hiện luôn duy trì ở mức 15% - 19% GDP. Với quyết định miễn học phí, niềm tin của nhân dân vào sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với thế hệ trẻ càng được củng cố. Chính sách này cũng đi đôi với việc nâng cao chất lượng hệ thống giáo dục: Đầu tư cơ sở vật chất, đổi mới phương pháp giảng dạy, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo. Đây là nền tảng quan trọng để ngành giáo dục thực hiện sứ mệnh “quốc sách hàng đầu”.

Theo các nhà hoạch định chính sách, miễn học phí không chỉ là biện pháp hỗ trợ ngắn hạn mà còn là chiến lược lâu dài. Nó khẳng định rõ cam kết của Việt Nam trong việc đặt con người ở vị trí trung tâm phát triển, phù hợp với quan điểm của Đảng về “giáo dục và đào tạo là tương lai của dân tộc”. Việc triển khai từ năm học 2025 – 2026 được kỳ vọng sẽ trở thành cú hích quan trọng, góp phần xây dựng một nền giáo dục công bằng, chất lượng, hiện đại và bền vững. Qua đó, Việt Nam không chỉ tạo cơ hội học tập cho mọi công dân, mà còn kiến tạo nền tảng vững chắc cho sự thịnh vượng trong tương lai.

Phòng TT-DN.